Iedereen kan iets betekenen voor een ander

'Bij Katrien’ is de ontmoetingsplaats in ’s-Hertogenbosch waar mensen weer met elkaar zijn verbonden. Volgens Bij Katrien is dat geen droom, maar de nieuwe sociale werkelijkheid. Het unieke concept, bedacht door zes vrouwen, sluit aan bij de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO), maar ook bij de Participatiewet. LoopbaanVisie is benieuwd naar wat dat betekent op het gebied van werk en spreekt zowel initiatiefnemers als vrijwilligers en deelnemers op locatie. 

Katrien gaat over enige tijd verhuizen, van het Mariapaviljoen naar het pand waar voorheen het Konings- theater gevestigd was. Daar kunnen dan ook activiteiten plaats gaan vinden op het gebied van werk. Voorzitter Barbara van den Heuvel-Geurtsen vertelt dat dit altijd al de bedoeling was. “Wij zijn destijds klein begonnen, om naamsbekendheid te krijgen en van daaruit verder uit te breiden. Nu is het zover.” Barbara laat het mood-board zien dat onlangs door een grafisch ontwerper is gemaakt. Dat ziet er veelbelovend uit. Centraal staat de huiskamer, waar mensen werken en elkaar kunnen ont- moeten. Daarnaast worden jong en oud verbonden door activiteiten en biedt Bij Katrien podium en kansen voor werkgevers.

Voor en met elkaar

Het idee voor Bij Katrien ontstond op het schoolplein. Penningmeester Joyce Coensen kan zich het nog goed herinneren. “Daarna hebben we het verder uitgewerkt onder het genot van een wijntje.” Alle vrouwen wonen in de stad en hebben naast hun gezin, baan en sociale leven heel bewust tijd vrijgemaakt om niet alleen maar te denken en te praten, maar ook daadwerkelijk iets te doen. “We willen vanuit ons hart en maatschappelijke bevlogenheid mensen verbinden en hier onze kwaliteiten en ons eigen netwerk voor inzetten”, benadrukt Joyce. “Er was in het centrum destijds helemaal geen ontmoetingsplaats, zoals andere wijken buurtcentra hebben. Daar hebben we met ons sociale burgerinitiatief verandering in aangebracht. Inwoners met en zonder beperking, jong en oud, werkend en niet-werkend, arm en rijk, allochtoon en autochtoon, eenzaam of niet. Iedereen is welkom. Het is de bedoeling dat Bij Katrien de warmte terugbrengt in de binnenstad.”

Dat dat lukt, is voelbaar op dinsdagochtend om half tien in het Mariapaviljoen. Een gevarieerde groep vrouwen is in het atelier aan het breien, haken en naaien. Ze maken met elkaar hippe handgemaakte producten voor vintagestore ‘Hittupuhtit’, de winkel die door Yvonne van Leeuwen, een van de initiatiefnemers, wordt gerund. Carolien van Mackelenbergh, ook initiatiefnemer en verantwoordelijk voor het creatieve gedeelte, laat op zolder enthousiast de voorraad kussens, gehaakte vlaggetjes en versierde tassen zien. “We hebben ook Oeteldonkse sjaals gebreid, en die waren zo op”, vertelt ze. Ze haalt veel energie uit het feit dat Bij Katrien mensen zichtbaar goed doet. “Je ziet ze weer stralen”, zegt ze, “en dat is wat wij willen.”

De vrouwen zelf geven aan dat het een gezellige club is met weinig verloop. Maartje van Pinxteren die voor 80- 100% in de WAO zit en ook al vanaf het begin betrokken is, vult aan: “De sfeer is prettig en het doet mij goed om activiteiten buitenshuis te ondernemen, maar daarnaast vind ik het leuk dat ik anderen kan helpen. Daar haal ik voldoening uit.” Ellen, van wie de kinderen inmiddels groter zijn, herkent dit en ziet Bij Katrien, als een mooie tussenstap naar werk. En Lieke Smets, die in de Wajong zit, vertelt dat Bij Katrien het enige is waar ze de deur voor uit gaat: “Voorheen werd ik nergens enthousiast van. Nu heb ik op dinsdag een zinvolle daginvulling en prikkelen de mensen en creatieve activiteiten mij om te blijven komen.”

Ontmoeten

Monique Gaillard is gastvrouw en zorgt ervoor dat alles in het Mariapaviljoen op rolletjes loopt. “Ik heb een achtergrond in de hulpverlening en was na een lange periode van mantelzorg op zoek naar vrijwilligerswerk waarbij ik in contact kon zijn met mensen. Bij Katrien leent zich daar uitstekend voor. Ik zorg voor een gezellige sfeer en een praatje, schenk koffie en thee en zet alles klaar.” Stipt om kwart over tien krijgt ze een sms. “Ze laten me weten met hoeveel mensen ze koffie ko- men drinken en hoeveel rolstoelers daarbij zitten. Daar pas ik de tafels in de zaal op aan.”

Even later komt een groep ouderen van de Antoniegaarde binnen. Ze zijn opgehaald door vrijwilligers en scholieren en nemen plaats in dezelfde ruimte als de vrouwen van het atelier. “Een wandeling en een praatje doet mensen goed”, vertelt Barbara. “Op maandagochtend bieden we deze activiteit ook aan. In het kader van maatschappelijke stages werken we onder andere samen met Van Maerlant, een school voor vmbo-kader. Jongeren, soms met adhd, autisme of een andere beperking, zijn dan verantwoordelijk voor een van de ouderen en daar leren ze veel van.” Initiatiefneemster Helen Bouwhuis die verantwoordelijk is voor de wandelgroep heeft een achtergrond in het onderwijs. “Zij traint de jongeren in hoe ze met de ouderen om moeten gaan.”

Denken in mogelijkheden

Op de huidige locatie zit ook Wil van Loon, die de penningmeester ondersteunt. “Ik was financieel-administratief medewerker bij een welzijnsorganisatie, maar na hartproblemen en een hersenbloeding, kon ik helaas niet terugkeren in mijn eigen functie. Ik kan het tempo en de complexiteit van de taken niet meer aan. Nu zit ik in een Spoor 2 traject en heb om mijn uren op te bouwen en weer onder de mensen te zijn, een werkervaringsplaats. Dat bevalt me goed. Meteen vanaf het moment dat ik hier binnenkwam, voelde ik me gewaardeerd en welkom. Er wordt rekening gehouden met de voorwaarden die ik nodig heb om goed te kunnen functioneren. Daardoor ervaar ik geen te hoge werkdruk en dat maakt dat ik het vol kan houden.”

Toen de vraag voor een werkervaringsplaats aan Joyce werd gesteld, reageerde ze meteen positief. “Dit is precies zoals Bij Katrien bedoeld is. Iedereen kan iets betekenen voor een ander, ongeacht zijn of haar leeftijd of beperking”, zegt ze. “Verder snijdt het mes aan meerdere kanten. Wij kunnen gebruik maken van de kwaliteiten van Wil, en hij kan hier re-integreren, mensen ontmoeten en aansluiten bij activiteiten. Hij woont immers in de stad. Zo heeft Wil bijvoorbeeld al een aantal keren onze eetactiviteit bezocht. Eetbar DIT zet maandelijks op woensdagavond haar deuren voor ons open. Samen koken, kletsen, serveren, eten en afwassen. De bedoeling is dat als je een keer bent geweest, je daarna iemand meeneemt die het ook kan gebruiken. Ook gaat Wil binnenkort als vrijwilliger mee met de wandelclub.”

“Eigenlijk is het dus vaak niet duidelijk of mensen nu deelnemer of vrijwilliger zijn”, zegt Barbara. “Wij moeten er eens over nadenken hoe we hier mee omgaan. Wij willen namelijk geen etiketten plakken. Iedereen is gelijk, kan iets bijdragen en kan van elkaar leren, dwars door hokjes heen.”

Social enterprise

Met de komst van Wil zijn de eerste stappen richting verbinden in werk gezet en er zullen er al snel meer volgen. Barbara vertelt dat Bij Katrien op de nieuwe locatie samen gaat werken met Weener XL voor wat betreft leerwerkplekken en sociale activering vanuit de Participatiewet en dat er AWBZ-dagbestedingsplaatsen voor Cello worden gecreëerd. Bij Katrien is dan een half beschutte buitenlocatie voor talentontwikkeling. “Beide partijen hebben al toegezegd en zullen naast onze professionele krachten op de werkvloer begeleiding en jobcoaching gaan bieden, maar de plannen moeten nog verder vormgegeven worden. Het is de bedoeling dat mensen op termijn doorstromen naar reguliere werkplekken. Hiervoor werken we aan een netwerk met ondernemers en zijn we druk bezig met promotie. Daarin speelt initiatiefneemster Mechteld Janssen een grote rol. Zij heeft expertise op het gebied van marketing, communicatie en social media.”

Bij Katrien wil toewerken naar minimaal vijf dagen per week open zijn, ook in het weekend. “Ons doel is om na drie jaar zelfstandig te draaien”, geeft Barbara aan. “We hebben een business case met een sluitende begroting. Tot die tijd wordt er beroep gedaan op zorg- en welzijnsorganisaties, de gemeente, ondernemers en landelijke fondsen. Zo is er onder andere een eenmalige investeringsaanvraag bij de gemeente ingediend. Graag willen we laten zien welke maatschappelijke impact Bij Katrien heeft en hoe de gemeente op termijn kan besparen op kosten voor uitkeringen en zorg.”

De Droom van Bij Katrien

Naast financiële doelen, zoals een directe besparing op voorzieningen van de gemeente en minder individuele zorg door activering in werk en welzijn, zijn er sociale doelen. Participatie verhoogt onder andere het welbevinden en de sociale cohesie. “Daarnaast wil Bij Katrien een zichtbaar podium voor de beeldvorming van de toekomstige participatiesamenleving zijn en een platform voor doorgroei van arbeidskrachten naar het regulier bedrijfsleven”, geeft Joyce aan.

Bij Katrien is dus ambitieus, aldus Barbara. “Het is de bedoeling dat we impact hebben op werk en inkomen, zorg en welzijn. We innoveren door verbinding te maken, we ontlasten de mantelzorg en we willen een hippe ontmoetingsplaats creëren, waarin iedereen talent heeft en meedoet. We bieden participatieplaatsen en vrijwilligerswerk, maar willen ook mensen verbinden door activiteiten, zorgen dat lokale ondernemers producten van Bij Katrien verkopen, dat mensen onze huiskamer bezoeken voor koffie en een praatje en dat bedrijven als vriend van Bij Katrien zijn verbonden.”

Hoe mooi zou het zijn als mensen straks de weg weten te vinden? Dan doen ze niet alleen zichzelf, maar ook een ander een plezier. Want ‘life’s most persistent and urgent question’ volgens Bij Katrien is’: ‘What are you doing for others?’

Gepubliceerd in Loopbaanvisie door Jacqueline Kruunenberg (april 2015)